Bronnenlijst

Bij het onderzoek van de huizengeschiedenissen op de site is veel gebruik gemaakt van de volgende bronnen. Op de pagina’s ‘nadere informatie’ van de betreffende verhalen wordt daarnaar veelal beknopt verwezen. Hieronder vindt u meer informatie over de vindplaats van deze bronnen.

10e penning 1543
Kohier van de 10e penning 1543 beterft een huizenbelasting, waarvan driekwart voor rekening van de eigenaar en een kwart voor rekening van de huurder kwam. Het register vermeldt de naam van de bewoner. (Huizen met een huurwaarde van minder dan 1 pond (2 gulden) waren vrijgesteld van de heffing.)
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief Staten van Holland voor 1572, no. 187 (In druk uitgegeven door Gerrit Verhoeven)

10e penning 1553
Kohier 10e penning 1553. Een huizenbelasting, waarbij de eigenaren tweederde betaalden, de huurders een derde.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief Staten van Holland voor 1572, no. 590 (in transcriptie ter inzage in gemeentarchief)

10e penning 1561
Kohier 10e penning 1561. Belasting van een tiende van de huurwaarde, te betalen door de gebruiker (bewoner). Het register vermeldt vaak tevens de eigenaar van een huurpand. Huizen onder de zes carolus gulden per jaar waren vrijgesteld.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief van de Staten van Holland voor 1572 no. 1240 (Transcriptie ter inzage in gemeentearchief)

100e penning 1569
Kohier van de 100e penning van die ‘meuble’ goederen binnen Delft in 1569. Heffing van één procent van de waarde van het huis + inboedel bij de rijkere bewoners van de stad.
Vindplaats: Rijksarchief in Brussel, Audiëntie 618/36. In fotokopie beschikbaar in gemeentearchief Delft. (Bewerkt tot database, KvdW.)

100e penning 1578
Kohier van de 100e penning 1578. Betreft een heffing van één procent van de waarde van de huizen, voor tweederde te betalen door de eigenaar en voor een derde door de huurder. Het register vermeldt zowel eigenaar als bewoner.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief van de Staten van Holland 1572-1795,3.01.04.01, no. 1290 JJ.

Adresboek 1900
Adresboek van Delft in het jaar 1900. Adresboeken met gegevens ontleend aan het bevolkingsregister bestaan over de periode 1892-1949.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, microfiches.

Bevolkingsregister
Het bevolkingsregister van Delft geeft voor de periode 1846-1938 informatie over de bewoners van de huizen. De gegevens van na 1938 zijn nog niet openbaar. De vier oudste registers (1846-1849) (1850-1859) (1864-ca 1875) (1877-1892) zijn straatgewijs van opzet. Het bevolkingsargeiste geeft tal van bijzonderheden over de gezinssamenstelling, inwoning, geloof, beroep etcetera. Het laatste register van deze serie, begint op het moment dat Delft overstapte op de moderne straatnummering en geeft de sleutel voor de omnummering van wijknummer naar het huidige straatnummer.
Het bevolkingsregister van na 1892 is alfabetisch van opzet, en werkt vanaf 1909 met zogenoemde ‘gezinskaarten’. Daarnaast bestond echter ook een schaduwregister met ‘woningkaarten’, die op adres een verwijzing naar de namen van de opeenvolgende hoofdbewoners geeft.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft

Burgelijke Stand
Geboorte-, Trouw- en Overlijdensakten van de Burgerlijke Stand, sinds 1811.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft + via de Digitale stamboom op internet.

Buskruitschade
Inventarisatieregisters van de schade van de ontploffing van het buskruitmagazijn van de Staten van Holland in het voormalige Clarissenklooster aan de Paardenmarkt in 1654. Daarbij liepen velen woningen in de noordoosthoek van de stad grote schade op, die voor een deel op de overheid viel te verhalen.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I no. 506 en 507.

Bijzondere belasting 1809
Register voor de Quotisatie in de buitengewone belasting van 3 miljoen volgens besluit 1808, Een bijzondere belasting op ‘welstand’ die werd geheven van iedereen die niet in de armenzorg viel. Laagste tarieven waren ¦ 0,10 en ¦ 1,-. Hieraan zijn in de betere straten vaak de inwonende dienstboden te herkennen.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief departement Maasland 3.02.08, no. 723.

Commissie van Fabricage
Bouwvergunningen afgegeven door de gemeentelijke Commissie voor Fabricage in de periode 1816-1894.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Archief Commissie van Fabricage.

Consenten
Vergunning voor het gebruik van de openbare weg voor 1900, bijvoorbeeld voor het stellen van een steiger of het storten van puin.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, kaartenbak studiezaal.

Delftsche Courant
(Verkoop-)advertentie in de Delfstche Courant.

Deuren en Vensters 1810
Kohier belasting op deuren en vensters, opgave 1810.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief departement Maasland 3.02.08, no. 752.

Doop-, Trouw- en Begraafregisters
Doop-, trouw- en begraafboeken. De kerkelijke administratie van familiegegevens.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, DTB-archief. + via Digitale stamboom op internet.

Enquête Gezondheidscommissie
In de jaren 1906-1910 heeft de Gezondheidscommissie van de gemeente Delft de woonomstandigheden van alle goedkope arbeiderswoningen van de oude binnenstad minutieus onderzocht en per woning in een formulier vastgelegd.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Archief van de Gezondheidscommissie, woningenquête.

Familiegeld 1674
Kohier van het Groot Familiegeld uit 1674. Dit register geeft informatie over het vermogen van Delftenaren die voor ‘meer dan duijsent gulden gegoed sijn’ en onder andere de bekleders van openbare ambten. Deze belasting van rijkere bewoners (die overigens nooit echt geïnd is), betrof een 200e penning, dat wil zeggen 0,5 % van het geschat vermogen. (De looproute van dit register is moeilijk te reconstrueren en niet volledig betrouwbaar.)
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Rekenkamer ter Auditie, 3.01.28, no.15. (Tot database bewerkt door KvdW)

Familiegeld 1690
Kohier van de 100e penning in 1690. Deze belasting betrof een 100e penning (1%) op het vermogen van bewoners. Zowel de heffing als de opzet van het register zijn vergelijkbaar met die van het familiegeld van 1674. (Ook de looproute van dit register is lastig te reconstrueren.)
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I – 1765.

Familiegeld 1715
Kohier van het Familiegeld, geheven op personen die meer dan 500 gulden per jaar verteerden. Het familiegeld telde negen tariefklassen: ¦ 5,- ( ¦ 500-1000); ¦ 10,- (¦ 1000-2000); ¦ 20,- (¦ 2000-¦ 3000); ¦ 40,-(¦ 3000-4000); ¦ 60 (¦ 3000-4000); ¦ 80,-(¦ 4000-5000); ¦ 100,-(¦ 5000-7500); ¦ 150 (¦ 7500-10.000) en ¦ 200 (meer dan ¦ 10.000).
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I -680.

Geconfisceerde goederen 1572
Blaffert van mr Bernardus van Wely, Ontvanger particulier van de geannoteerde goederen in 't Quartier Delft ende Delflandt over de jaren 1572 t/m 1576. Dit betreft de administratie van de geconfisceerde goederen van Spaansgezinde 'glippers' die in de Geuzentijd de stad hadden verlaten, waaronder diverse (huur)huizen en brouwerijen.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Grafelijke Rekenkamer, no.683 (toegang 128 van Eldermans)

Haardstedenregister 1600
Register van het haardstedegeld in 1600. Dit register voor een belasting op stookplaatsen vermeldt zowel de eigenaar als de eventuele huurder van een pand, en bovendien tal van bijzonderheden als huisnamen en beroepen.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I, no.589. (In transcriptie te raadplegen in gemeentearchief)

Haardstedenregister 1638
Belastingregister op vuurplaatsen, geheven van de bewoners.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I -5892

Hinderwetvergunning
Vergunning vereist voor het uitoefenen van een bedrijf dat risico of overlast kon veroorzaken (zoals met gebruik van vuur of machines). Vanaf 1875 voeg de overheid voor die vergunning tevens een plattegrond van het pand waarop aangegeven was waar de activiteiten plaats vonden.
Vindplaats: Gemeentearchief, Secretariearchief 19ee eeuw, no. …. Zie ook datbase studiezaal.

Huizenprotocol circa 1585-1648
Register van met losrente belaste huizen (Ook wel genoemd ’oudste huizenprotocol’), waarin het huizenbezit binnen de stad stond geregistreerd met de daarop rustende schulden. De gegevens bestrijken ongeveer de periode circa 1585 tot 1648
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I no.731. (In database raadpleegbaar in gemeentearchief.)

Huizenprotocol 1648-1810 / Waarbrieven
Het huizenprotocol van de stad Delft over de periode 1648-1810 bevat de namen van de opvolgende eigenaren per pand en een verwijzing naar de overdrachtsakten bij het Gerecht in de zogenoemde ‘Blafferts van Waarbrieven’ in de vorm van een letter/cijfercombinatie van het oude boek plus paginanummer. In deze ‘waarbrieven’ is de datum en prijs van de verkoop te vinden. Het huizenprotocol vermeldt ook de hoogte van de hypotheekschuld die op het huis rustte.
Vindplaats: Oud Rechterlijk Archief Delft no. 281- 283. (In database raadpleegbaar in gemeentearchief.)

Impost 1750
Register van s'Lands en Stads-impost. Dit belastingregister dat alle bewoners van Delft omvat (en dus de bewoners van de huizen registereert) was aangelegd als noodbelasting die de gehate verpachte belastingen op levensmiddelen moest vervangen, nadat in veel steden het woedende volk de belastingpachters en hun meubilair te lijf waren gegaan, omdat zij zich door hen voelden uitgezogen. De aanslag van deze (nood-)belasting was gebaseerd op het aantal monden en de welstand van de familie. Het register geeft daarover dus  veel informatie. De belasting betrof zowel een landelijke als een stedelijke heffing.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I – 602. (In database beschikbaar in gemeentearchief)

Inkwartiering 1805
Lijst van wat tot goedmaking van de Inkwartieringskosten is geheven in 1805 en 1806,
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. II - 90

Kadaster 1875
Taxatieregister van de herziening van de belastbare opbrengst voor het Kadaster in 1875.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief Grondbelasting, no. 19.

Kadaster 1900
Taxatieregister van de herziening van de belastbare opbrengst voor het Kadaster in 1900.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief Grondbelasting, no.414.

Kadastrale artikelen
Registratie van de huiseigenaren in de zogenoemde ‘leggers’ van het kadaster. Deze  leggers zijn terug te vinden onder het genoemde ‘artikelnummer’.

Kadegeld 1666
Legger van 't diepen der wateren binnen de stad Delft, getekend 21 dec 1666. Dit register betreft een verrekening bij huiseigenaren van de kosten van onderhoud van de grachten en kaden, geheven naar de breedte van de bruikbare kade voor de deur. Het tarief was vier penningen per voet, ofwel drie stuivers per roede, waarbij de eigenaren alleen hoefden te betalen voor de bruikbare ruimte. Wie bruggen of publieke vuilstortkribben voor de deur had, was voor daarvoor vrijgesteld. Bij het register heeft, gezien de verwijzingen, kennelijk een kaart gehoord, die verloren is gegaan. Het register geeft gegevens over de betalingen en eigenaren over de periode 1666 tot circa 1688.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I -594. (In database raadpleegbaar in gemeentearchief.)

Kiesregister 1832
Lijst van belastingplichtigen die over het jaar 1832 voor meer dan f 27,‑ werden aangeslagen in de grond‑ en personele belasting, opgemaakt ten behoeve van het kiesrecht voor de vacante zetels in de Gemeenteraad.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Archief Gemeentesecretarie

Koopbrief, zie de collectie Losse aanwinsten

Losse aanwinsten
Oude koopbrieven die door schenking of andere, soms onnavolgbare wijze in de collectie van het gemeentearchief zijn beland. Terug te vinden onder het genoemde nummer.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, collectie ‘Losse aanwinsten’. Inventaris 598

OAT 1832
Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel van het nieuwe Kadaster uit 1832. De fiscale huurwaarde kwam ongeveer overeen met 75% van de werkelijk huurwaarde. Om de huizen in huurklassen te kunnen indelen en vergelijken werd van een aantal huizen de huurcontracten in de periode 1816-1825 opgevraagd door de Ingenieur Verficateur van het Kadaster, waarvan het archief in het Nationaal Archief Den Haag te vinden is.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft/ Nationaal Archief (In database raadpleegbaar in gemeentearchief en ook in druk uitgegeven.)

Notarieële akten
Notariële akte, met vermelding van de naam van de notaris en de datum en het nummer van de akte, waarin de verkoop of boedelinventaris beschreven staan. Na 1906 zijn deze akten nog niet openbaar.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Oud Notarieel Archief (tot 1842) en Nieuw Notarieel Archief (1842-1906)
 
Personele Quotisatie 1745
Quohier van de Personeele Quotisatie over de stad Delft en Delfshaven. Een soort inkomstenbelasting voor personen met een inkomen boven ¦ 600,- verdeeld in 22 tariefklassen. Met informatie over personeel, koetsen, paarden etcetera van de rijkere Delftenaren. Getekend 20 febr. 1745. Van dit register bestaan ook twee versies, een Delftse en een Haagse.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Rekenkamer ter Auditie, no. 31 en Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I -1787.

Predikantenboekje
De wijkboekjes van de Hervormde predikanten geven veel namen van de (protestante) bewoners van huizen in de tijd voor het bevolkingsregister. De boekjes beslaan, afhankelijk van de wijk, de periode 1745-1825. Daarnaast is er ook een oud ledenregister van de eerste protestanten omstreeks 1600.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Archief van de Hervormde Kerkeraad, inventarisnr. 473-483.

Registre Civique 1811
Registre Civique. Primitief bevolkingsregister van de manlijke volwassen inwoners, met hun geboortedatum. De registratie hield verband met de invoering van de militaire dienstplicht door Napoleon, vandaar dat deze gegevens van bewoners (met name ook de geboortedata) wel eens dubieus zijn.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Archief Departement Monden van de Maas 3.02.10.6, no.124 en 125

Stemregister 1803
Stemregister van 1803 waarin de keizers van de Bataafse Republiek geregistreerd staan
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. II - 47a. (In database beschikbaar)

Straatgeld 1767
Omslag voor het straatgeld op de dure hoofdgrachten Oude en Nieuwe Delft, geheven bij de eigenaren. (Koornmarkt/Voorstraat).
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I – 605.

Tijnsregister 1461-65
Register van de heffing van tijns of gravenhuur, een soort erfpacht, ontstaan als vergoeding voor horige plichten aan de graven van Holland. Het bedrag van deze grondbelasting staat in verhouding tot de grootte van het perceel. Aan de hoofdgrachten was de maat voor de heffing 5 d (penningen) per roede (12 voet) perceelbreedte.
Vindplaats: Nationaal Archief Den Haag, Grafelijke Rekenkamer van Holland, no. 297,
gepubliceerd door Marg. Kossman in Delftse Studiën p 20-31.

Verponding 1620
Register van de belasting op onroerend goed bezit in de periode 1620 tot 1632.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I no. 1755. (In database raadpleegbaar in gemeentearchief.)

Verponding 1632
Register van de belasting op onroerend goed bezit in de periode 1632 tot circa 1650. Het belastingtarief was 1/8 van de huurwaarde in 1632.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I -1632. (In database raadpleegbaar in gemeentearchief.)

Verponding 1730
Verpondingskohier 1733. Van dit taxatieregister voor de huizenbelasting, te heffen bij de eigenaren, bestaan twee versies, een ‘Delftse’ en een ‘Haagse’ versie. De Haagse versie is informatiever. Ze geeft niet alleen de namen van de eigenaren en het bedrag waarvoor het pand werd aangeslagen, maar ook bijzonderheden over het gebruik en de verhuur van de huizen. (Het 'ordinaire' tarief van deze huizenbelasting was 1/12 van de huurwaarde) De getaxeerde belasting werd in 1733 van kracht, maar de gegevens zijn ondertekend 30-12-1730.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I – 1775 en Nationaal Archief Den Haag, Archief Financiën van Holland, no.492.

Verponding 1795
Verpondingsregister 1795, belasting op huizenbezit. In dit register zijn betalingen bijgehouden tot 1805. Het belastingtarief bedroeg een negende van de huurwaarde.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I - 219.

Verponding 1810
Verpondingsregister 1810, register voor huizenbelasting, bijgehouden tot 1832, toen het kadaster in werking trad. Het belastingtarief bedroeg een zesde van de huurwaarde, aanzienlijk meer dan de oudere verponding van 1795.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. II - 234a.

Volkstelling 1839
Volkstellingsregister
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, microfiches.

Waarbrief, zie Huizenprotocol

Wachtgeld 1792-1811
Rekeningen van de ontvanger van het wacht- en tuchtgeld, 1792-1798, 1801-1802, 1807-1811. Deze heffing voor plaatstelijke diensten zoals brandweer en politiezorg werd geheven van de bewoners.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I - 611

Weeskamerboedel
Papieren van nalatenschappen die de Weeskamer van de Stad Delft in de 17e een 18e eeuw beheerde ten behoeve van achtergebleven weeskinderen. Daaronder bevinden zich veel boedelinventarissen en stukken over het beheer van huizenbezit.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Archief van de Weeskamer.  Inventaris 72

Wijngeld 1679
Middel op Wijnen, inzake resolutie van 17 september 1679,
Belasting op de wijnvoorraad.
Vindplaats: Gemeentearchief Delft, Stadsarchief afd. I - 1763a.

 

 
www.achterdegevelsvandelft.nl - Facebook: www.facebook.com/AchterdegevelsvanDelft - Twitter: twitter.com/AchterdgvDelft