Huisgenoten uit een ver verleden

Het verhaal achter oude Delftse huizen en hun bewoners
Achter de gevels van oude huizen gaan historische verhalen schuil. Op deze website worden de interessante, onthullende, leuke of soms treurige geschiedenissen over Delftse panden en pandjes verzameld. Tot nu toe zijn dat er meer dan 200.
De verhalen worden geschreven door de huiseigenaren of andere geďnteresseerden. Zij doen archiefonderzoek naar vroegere eigenaren en bewoners. Veel aspecten van het leven zoals het vroeger was passeren daarbij de revue. Er zijn vrolijke en amusante feiten, maar ook de treurige kant van ziekte en dood, kindersterfte, analfabetisme, economische neergang, komt voorbij.

Onze verhalen op Omroep Delft Radio
Het verhaal dat Els Emeis op 19 maart vertelde over Voldersgracht 5 - De Bruynvisch van Jan Bruynvisch kunt u (evenals eerdere verhalen) hier terugluisteren.
  


Achter de gevels van Delft is onderdeel van  

Interactieve kaart
van de uitgezochte huizen via Google Maps

Noordeindseweg 42, Delfgauw - Hoeve Nooit Gedacht

Dertig jaar geleden bijna afgebroken, nu prachtig gerestaureerd, staat deze eeuwenoude boerderij op een steenworp afstand achter IKEA. Met grote melkkelder en karnmolen waren boer en boerin hier generaties lang in de weer om de vermaarde Delftse boter te produceren. Een geschiedenis die teruggaat tot begin 16e eeuw. De huidige bewoonster schreef er een heel boek over. Lees hier meer....

Choorstraat 16 en 16A - Vrijmetselaarsloge, voorheen Latijnse School

Choorstraat 16 & 16A is tegenwoordig in gebruik bij de vrijmetselaarsloge Silentium. Tijdens de oorlog was het tijdelijk kringhuis van de NSB en in de 19e eeuw bood het pand onderdak aan de Latijnse School. De grote dubbele gevel dateert vermoedelijk van 1785 toen hier een particuliere kostschool werd gesticht. Voordien stonden hier twee huizen, een grotere genaamd ‘Het Gebiesde Ossenhoofd’ en een kleinere genaamd ‘De Roode Leeuw’. In de laatste woonde in de 16e eeuw (stads)schilder Cornelis Jacobsz Mont. Lees hier meer....

Heilige Geestkerkhof 4-5 - Café De Oude Jan, eertijds herberg ’t Helmpge

Loes Konincks dook in het verleden van het café van haar grootouders en ontdekte dat daar in 1611 ook al bier werd geschonken, maar niet aan een dronkelap die ’s nachts de hele buurt wakker schreeuwde. Verder kwam ze hier een ‘zwaardveger’ tegen, schippersknechts en een knopenmaker met een winkel vol kamelenhaar. Lees hier meer....

Molenaarswoningen Phoenixstraat 111 - Cieraad deser stad
Een kleine drie eeuwen geleden bouwden de molenaars van molen De Roos een woning rond de molen en de stadswal, die zij al snel uitbreidden met een aantal aanbouwen, waaronder een knechtenhuis. Op den duur drukte de zware stenen molen echter zodanig op de bebouwing aan de noordkant dat dat deel na 200 jaar moest worden afgebroken. In plaats daarvan kwam in 1930 een nieuw pakhuis. Sinds er treinen recht onder de molen door een tunnel denderen heeft het hele huis definitief haar woonfunctie verloren. Lees hier meer...
   

Themaverhalen:

Stadswandeling in 1600

Bierbrouwerijen

Huizen met een oorlogsgeschiedenis

Huizen met een slavernijverleden

Schilderijen achter de gevels

Stadsboerderijen

Proefschrift ‘Achter de gevels van Delft’

Kijkje binnenshuis bij arm en rijk
in 18e eeuws Delft


Luisterverhalen:

Verhalen op Omroep Delft Radio

   


De rode stippen geven de huizen aan waarvan de geschiedenis is uitgezocht. Klik op de kaart voor een vergroting.

Huyterstraat 1, alias 7 - Opgegraven woning thuis gebracht

Eind 2021 heeft Archeologie Delft in de Huyterstraat de fundamenten opgegraven van een twee eeuwen geleden afgebroken huis met een beerput vol vondsten. Speurwerk in de archieven maakte mogelijk te achterhalen van wie die scherven uit de 17e en 18e eeuw zijn geweest. Lees hier meer...
    
Huizen met een slavernijverleden

Niet alleen vandaag, maar ook in het verleden kun je achter de gevels van Delft de hele wereld vinden. De stad had immers vele connecties met onze koloniën. In de eerste plaats natuurlijk via de VOC, die tal van stadgenoten aan de voorname grachten rijkdom bracht. Daarna hield in de 19e eeuw de opleiding tot koloniale ambtenaren achter de gevel van Oude Delft 69 de banden warm met ‘onze’ Gordel van Smaragd. Lees hier meer....
   
Oude Delft 77 - Paarse Huis op de hoek van de Poppesteeg

Het smalle hoge monument uit 1898 is een wat ongewone eend in de bijt van de Oude Delft. Bijna was het dertig jaar later alweer afgebroken. Met dat doel kocht de Technische Hogeschool het in 1923 aan omdat ze plannen hadden om op het woonblok tussen de Poppesteeg en de Smitsteeg in een nieuw hoofdkantoor te bouwen. Dat is er nooit van gekomen, dus staat het nog fier overeind. Volgens geruchten zou het huis ook gediend hebben als pied a terre bij amoureuze avonturen van Prins Hendrik. Lees hier meer....
   
Stadsherberg, voorheen Zuideinde 2

Vanaf de bovenverdieping van deze herberg schilderde Vermeer zijn bekende Gezicht op Delft. De uitbater van dit etablissement vervulde eeuwenlang een spilfunctie in het trekvaart-verkeer van en naar Rotterdam, tot de trein halverwege de 19e eeuw roet in het eten gooide. Met zijn Cromme lijntje probeerde de herbergier nog een spaak in het wiel te steken, maar dat mocht niet baten. De herberg ging in vlammen op en stierf na herbouw een langzame dood als buurtkroeg, tot het bouwwerk vijftig jaar geleden definitief werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe buurt Delftzicht. Lees hier meer....
   
Oude Delft 85 - Verhaal van wijnkopers en een slagersdynastie
Het dubbele pand Oude Delft 83-85 was ooit eigendom van een scheepspompenmaker en wordt al eeuwenlang in twee helften bewoond. De rechter helft (nu 85) heeft een lange geschiedenis van wijnkopers en slagers. Achter het huis bevindt zich een (wijn)pakhuis dat tot 1918 meer dan een eeuw dienst deed als slachthuis, waar koeien door de poort naast nummer 83 de dood in werden gejaagd. Lees hier meer....
   
Huizen met een oorlogsgeschiedenis

Sommige huizen bewaren een speciaal oorlogsgeheim: ze hadden Joodse bewoners, onderduikers of waren bolwerken van verzetsactiviteiten of nationaal-socialistische propaganda.  De verhalen van deze adressen hebben we voor u op een rijtje gezet. Daarbij kunt u ook het verslag lezen van het onderzoek naar de roof en teruggave van Joods huizen- en grondbezit in Delft dat Ingrid van der Vlis en Kees van der Wiel in 2022 verrichtten in opdracht van de Gemeenteraad. Lees hier meer....
   
Markt 57 - De Beslagen Bijbel

De legende wil dat in dit hoekpand bij de Bijbelbrug op de Markt in 1477 de eerste ‘Delftse Bijbel’ gedrukt zou zijn. Het is jammer, maar voor dit verhaal lijkt helaas geen enkel bewijs te vinden. Pas halverwege de 17e eeuw nam hier een boekdrukker zijn intrek, die het pand de naam “Inden Bijbel” later “Beslagen Bijbel” gaf. In 1880 opende banketbakkerij Van Leeuwen hier haar deuren en 124 jaar later deed de familie de zaak definitief dicht. Lees hier meer....
   
Koornmarkt 20 - Twee oude brouwerijen achter de 19e eeuwse gevel van een lakenfabrikant

Achter de grote gemeenschappelijke gevel van Koornmarkt 20 gaan twee voormalige brouwerijen schuil: 'Den Witten Eenhoorn' en 'De Halve Maen mette Croon’. De gevel werd in de 19e eeuw in twee fasen gebouwd door de lakenfabrikanten Maas Geesteranus die achter hun huis aan de Huyterstraat tot 1870 een fabriek hadden. Het rechter deel van de gevel kwam er overigens pas toen de fabriek in 1870 opgeheven was. Tussen 1920 en 1965 werd het dubbele pand een bolwerk van de mannenbroeders van Abraham Kuyper, met een gereformeerd bejaardentehuis tussen twee domineeswoningen (en scholen met de Bijbel op het oude fabrieksterrein erachter). Lees hier meer....
   
Boterbrug 4 en 6 - Schoonhovense Veerhuis en café De Brug, alias "het Vinkenmoedertje"

Tot 1941 stond aan het pleintje op de Boterbrug achter het grote winkelpand van Bervoets (nu Halfords) een café, genaamd “De Brug”, dat zich in grote populariteit mocht verheugen van heren corps-studenten. Het in 1597 gebouwde pand werd voor de sloop een kwart eeuw lang uitgebaat door de weduwe Johanna de Wilde-Schmitz, die onder de studenten de koosnaam 'het Vinkenmoedertje' had. Lees hier meer....
   
Jacob Gerritstraat 3 - Simon de Wit, Roo Berrij, Rode Leeuw en Vergulde Spijckerboor

Het winkelpand op de hoek van de Jacob Gerritstraat en de Kromstraat is in 1933 gebouwd voor de kruideniersketen Simon de Wit. Ooit stonden op deze plek twee huizen. Eén met een bijzondere ‘Vlaamse’ gevel ‘daer vuitsteeckt de Roode Leeu’ en de ander op de hoek de ‘Vergulde Spijckerboor’. Vanaf 1630 werden beide panden verenigd onder de naam ‘Roo Berrij’. In de 18e eeuw zat hier een ‘negotie van coffij en thee’ en voor de sloop in 1933 een eeuw lang een koek- en banketbakkerszaak, genaamd ‘De Confiseur’. Lees hier meer....
   
Schilderijen achter de gevels

Tegenwoordig hangen oude meesters bijna alleen nog in musea of bij miljonairs in Abu Dhabi aan de muur. In vroeger eeuwen hingen veel Delftse huizen er vol mee. Bij menige huizengeschiedenis loop je ze tegen het lijf. En dat alleen maar omdat vanwege hulpeloos achtergebleven weesjes de inboedel beschreven is of omdat de eigenaar ze wegens rampspoed onverwachts te gelde moest maken. Zie de verwijzingen naar 15 adressen vol plaatjes en verhalen over oude meesters. Lees hier meer....
 
Bierbrouwerijen op Achterdegevels

Door veel ‘kenners’ wordt elk oud grachtenpand in Delft graag uitgemaakt voor een vroegere bierbrouwerij. Nu was bier brouwen in de middeleeuwen ooit een activiteit die in bijna elk huishouden bedreven werd. Dan klopt de bewering dus wel. Maar al snel werd er in de stad veel meer bier gebrouwen dan de inwoners zelf ooit konden opdrinken. Lees hier meer....
 
Thera Wijsenbeek-Olthuis, de naamgeefster van onze site

De naam van deze website is afgeleid van de titel van het proefschrift 'Achter de Gevels van Delft' van Thera Wijsenbeek-Olthuis (1946-2010). Haar proefschrift uit 1987 - gebaseerd op een onderzoek naar 300 nalatenschappen van Delftenaren uit alle sociale lagen uit de achttiende eeuw - is alom geroemd vanwege haar baanbrekende nieuwe aanpak. Lees hier meer......

Recent geplaatst:

Fransen van de Puttestraat 51-53 -
Geroofd Joods huis
Vlamingstraat 40 - Het andere buurhuis van ‘het straatje’ van Vermeer
Lange Geer 24-28 -
De Metalen Pot
Vlamingstraat 36 -
Ooit een slagerspaleis vol schilderijen
Achterom 3 -
St Joris of de (Vergulde) Cabel
Oude Langendijk 18 -
Vanouds genaamd De Vijf Ringen
Markt 30 -
Swaert en Vergulde Sabel
Hippolytusbuurt 8 - Ooit brouwerij De Candelaer en winkel van Sinkel
Hippolytusbuurt 19 -
Vanouds De Handschoen
Vlamingstraat 42 - Het straatje van Vermeer met de ‘penspoort’

Choorstraat 45 -
Voormalige joodse slagerij
De verdwenen Paradijspoort -
Paradijs vol krotwoningen
Rietveld 83-89 - Voormalig hofje Kris-Kras, kerkgebouw en kruidentuin
Oosteinde 167 -
De Swarte Pot
Choorstraat 44/46 -
Voorheen De Adelaar en De Ketel
Koornmarkt 69 - 
't Gulden of Springende Paert

Oude Delft 62 - “HUIZE OD62”

Oosteinde 66 / ’t Carto -
Hooipoort of Jan Tapperenpoort
Brabantse Turfmarkt 20 - Studentenhuis De Atlas, voorheen brouwerij de Verkeerde Wereld
Jacob Gerritstraat 1 -
Vanouds genaamd De(Gekroonde) Spiegel
Oude Langendijk 25 -
Ooit het huis van Johannes Vermeer?
Brabantse Turfmarkt 93 -
Vanouds genaamd De Cleijne Spiegel
Kerkstraat 25 -
Ooit De Blauwe Duijff

Oosteinde 135-139 - Voorheen brouwerij Het Conduyt alias De Drie Sonnen, vol met schilderijen
Rietveld 111 -
Ooit 't Cleyne Hackmes
Koornmarkt 83 -
Vanouds genaemd Hamburch
Oude Delft 30 -
Het huis van de familie Stastok
Koornmarkt 81 - Studentenbolwerk in voormalige brouwerij De Hantbooch
 
Laatste wijziging: 20 maart 2024

De titel van deze website is ontleend aan het boek van Thera Wijsenbeek-Olthuis uit 1987 over de materiële cultuur in Delft.
www.achterdegevelsvandelft.nl - Facebook: www.facebook.com/AchterdegevelsvanDelft - Twitter: twitter.com/AchterdgvDelft