Huisgenoten uit een ver verleden
Het verhaal achter oude Delftse huizen en hun bewonersAchter de gevels van oude huizen gaan historische verhalen schuil. Op deze website worden de interessante, onthullende, leuke of soms treurige geschiedenissen over Delftse panden en pandjes verzameld. Tot nu toe zijn dat er meer dan 200.
De verhalen worden geschreven door de huiseigenaren of andere geïnteresseerden. Zij doen archiefonderzoek naar vroegere eigenaren en bewoners. Veel aspecten van het leven zoals het vroeger was passeren daarbij de revue. Er zijn vrolijke en amusante feiten, maar ook de treurige kant van ziekte en dood, kindersterfte, analfabetisme, economische neergang, komt voorbij.
Onze verhalen op Omroep Delft Radio
Op dinsdag 13 mei 2025 vertelde Ingrid van der Vlis over Hippolytusbuurt 19 - Nationaal-socialistische plek in Delft. Dit verhaal kunt u (evenals eerdere verhalen) hier terugluisteren.
Achter de gevels van Delft is onderdeel
van 
| Google Translate: Deutsch - English - Français |
Interactieve kaart
van de uitgezochte huizen via Google Maps
Hippolytusbuurt 17A, inmiddels al bijna een eeuw lang
een stomerij-bedrijf, lijkt in eerste oogopslag de wederhelft van
nummer 19 aan de noordzijde daarnaast. Daarmee heeft het tussen 1790
en 1899 inderdaad één geheel gevormd, zoals de gezamenlijke gevel
duidelijk maakt. Oorspronkelijk vormde het echter een geheel met het
buurpand aan de andere zijde, ooit geheten Kameel of ’s
Heerenherberg. Huisnummer 17 was bij de afsplitsing van dit pand van
nummer 19 al vergeven aan het benedenhuis aan de zuidzijde. Daarom
kreeg dit pand destijds het verwarrende huisnummer 17a. Lees
hier meer.....Spoorsingel 97-100, een verborgen oorlogslidteken
Een relatief weinig bekende terreurdaad van de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog is de brandstichting in het huizenblok Spoorsingel 97-100 op 10 oktober 1944 als represaille voor een sabotage aan de spoorlijn door het verzet. In het plantsoentje tegenover de huizen werden op dezelfde dag zes toevallige arrestanten van de politie zonder proces geëxecuteerd. Lees hier meer....
Hippolytusbuurt 15/17, ooit deel van Kameel of Mijns Heerenherberg
Achter dit smalle hoge winkelpand met een curieuze asymmetrische zolderkap gaat de helft schuil van een groot oud pand, in de 16e eeuw zowel De Kameel als Mijns Heerenherberg geheten. In de 17e eeuw is het van haar wederhelft aan de noordzijde gescheiden. Het pand heeft vele levens gekend en als ijzer- en boterpakhuis moeilijke tijden in de stadsgeschiedenis overleefd. Lees hier meer....
Paardenmarkt 40 en 41 - Gebouwd op de puinhopen van de buskruitramp
De twee woningen Paardenmarkt 40 en 41 vormden ooit samen het nieuwe huis dat schilder Willem van Odekercke na de buskruitramp van 1654 bouwde aan de nieuwe Paardenmarkt. Geen schilder van wereldfaam, maar een bekwaam vakman van wie nog heel wat fraai werk bewaard is gebleven. En een huis waar in 1797 zes weeskinderen reddeloos achterbleven, toen hun moeder overleed. Lees hier meer....
Doelenstraat 102-124 - Voorheen Dertienplagen en Hofje ‘Lucht & Licht’
Nu staan er degelijke portiekwoningen uit 1930. Voor die tijd stond hier een rij huisjes die tot de allerkleinsten van de stad behoorden, met daarachter een hofje met de beloftevolle benaming “Lucht & Licht”. Dit huisjesmelkersproject vormde voor woningverbeteraars decennia lang een steen des aanstoots in de stad. Toch sleten vele kinderrijke gezinnen er een groot deel van hun leven. Lees hier meer....
Voldersgracht 15, vanouds genaamd het Hemelrijck
Achter de eenvoudige strakke gevel uit 1838 zit een Rijksmonument met een oude bewogen geschiedenis. Ooit was het herberg ’t Hemelrijck waar de heren bestuurders van de stad een jaarlijks drinkgelag hielden met veel wijn en gebroken glazen. Later herbergde het een kostschool voor gegoede jonge heren en werd het de woning van een patriotten hoofdman, die na een mislukte stadhuisrevolutie naar Frankrijk werd verbannen. Lees hier meer....
Jacob Gerritstraat 14 - Inde Gecroonden Hoet
Jacob Gerritstraat 14 is nu een klein deel van de kledingzaak Van Uffelen. Van 1869 tot 1985 dreven hier vier generaties Kloeg ruim een eeuw lang een winkel in hoeden en petten en kostuums. Reijnier Kloeg dook ook in de verdere geschiedenis van het pand en ontdekte tot zijn verrassing dat hier al eeuwenlang hoedenmakers hun handel dreven, op een enkele zilversmid en floortewercker na. Lees hier meer....
Binnenwatersloot 28 - Gekroonde Pollepel en Rijzende Zon
Binnenwatersloot 28 is nu een wat troosteloos leegstaand winkelpand. Eeuwenlang hebben hier echter neringdoenden bij de ingang van de stad een bloeiend bedrijf of handel gedreven. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog is het een Joodse boekhandel, waarmee het slecht afloopt. Een eeuw eerder worden hier een aantal Delftenaren gearresteerd die hier samen zweren over een kerkscheuring. En kunsthistorici onthulden onlangs dat een familieportret in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen de 17e eeuwse bewoner dokter Cornelis van der Heijde en zijn gezin betreffen. Lees hier meer....
Heilige Geestkerkhof 1 - Hugenoten- en kosterswoning
Het huis met de opvallend geel geschilderde kozijnen in een donkere gevel tegenover de Oude Kerk is bijna de hele vorige eeuw de woning van de koster van de Oude Kerk geweest. In eerder leven, in de 18e eeuw woonden hier diverse generaties hugenoten. Omstreeks 1600 was hier een kinderschooltje waar kinderen met verantwoorde Bijbelverhalen werden groot gebracht. Lees hier meer....
Beestenmarkt 9 - De goedkope verfwinkel
De geschiedenis van De Goedkope Verfwinkel firma W. Verbeek jr op de Beestenmarkt staat door Geert de Vries al mooi beschreven op de eigen website van de zaak. Voor het verhaal hoe de oude Willem na een mislukt avontuur in Amerika hier neerstreek en hoe zijn opvolgers de zaak sindsdien bijna anderhalve eeuw in ere hielden, verwijzen wij de lezer dit maal graag door. Aan het verhaal voegen we nog een klein toetje toe over wat er voordien voor handel werd gedreven. Lees hier meer....
Doelenstraat 43 - Rijksmonument met muzikale noot
Het blok van acht gerestaureerde arbeiderswoningen uit de negentiende eeuw Doelenstraat 33 t/m 47 is sinds 2002 tot Rijksmonument verklaard. Ooit waren het huurwoningen van de voorzitter van de Delftsche Verhuurdersbond en viel er op het onderhoud het nodige af te dingen. Nummer 43 in de rij vormde in die tijd de bakermat van de muzikale familie Tabbernal, die bij heel wat Delftenaren de voetjes van de vloer kreeg. Lees hier meer...
Noordeindseweg 42, Delfgauw - Hoeve Nooit Gedacht
Dertig jaar geleden bijna afgebroken, nu prachtig gerestaureerd, staat deze eeuwenoude boerderij op een steenworp afstand achter IKEA. Met grote melkkelder en karnmolen waren boer en boerin hier generaties lang in de weer om de vermaarde Delftse boter te produceren. Een geschiedenis die teruggaat tot begin 16e eeuw. De huidige bewoonster schreef er een heel boek over. Lees hier meer....
Choorstraat 16 en 16A - Vrijmetselaarsloge, voorheen Latijnse School
Choorstraat 16 & 16A is tegenwoordig in gebruik bij de vrijmetselaarsloge Silentium. Tijdens de oorlog was het tijdelijk kringhuis van de NSB en in de 19e eeuw bood het pand onderdak aan de Latijnse School. De grote dubbele gevel dateert vermoedelijk van 1785 toen hier een particuliere kostschool werd gesticht. Voordien stonden hier twee huizen, een grotere genaamd ‘Het Gebiesde Ossenhoofd’ en een kleinere genaamd ‘De Roode Leeuw’. In de laatste woonde in de 16e eeuw (stads)schilder Cornelis Jacobsz Mont. Lees hier meer....
Heilige Geestkerkhof 4-5 - Café De Oude Jan, eertijds herberg ’t Helmpge
Loes Konincks dook in het verleden van het café van haar grootouders en ontdekte dat daar in 1611 ook al bier werd geschonken, maar niet aan een dronkelap die ’s nachts de hele buurt wakker schreeuwde. Verder kwam ze hier een ‘zwaardveger’ tegen, schippersknechts en een knopenmaker met een winkel vol kamelenhaar. Lees hier meer....
Molenaarswoningen Phoenixstraat 111 - Cieraad deser stad
Een kleine drie eeuwen geleden bouwden de molenaars van
molen De Roos een woning rond de molen en de stadswal, die zij al
snel uitbreidden met een aantal aanbouwen, waaronder een
knechtenhuis. Op den duur drukte de zware stenen molen echter
zodanig op de bebouwing aan de noordkant dat dat deel na 200 jaar
moest worden afgebroken. In plaats daarvan kwam in 1930 een nieuw
pakhuis. Sinds er treinen recht onder de molen door een tunnel
denderen heeft het hele huis definitief haar woonfunctie verloren. Lees hier meer...
De rode stippen geven de huizen aan waarvan de geschiedenis is
uitgezocht. Klik op de kaart voor een vergroting.
Eind 2021 heeft Archeologie Delft in de Huyterstraat de fundamenten opgegraven van een twee eeuwen geleden afgebroken huis met een beerput vol vondsten. Speurwerk in de archieven maakte mogelijk te achterhalen van wie die scherven uit de 17e en 18e eeuw zijn geweest. Lees hier meer...
Niet alleen vandaag, maar ook in het verleden kun je achter de gevels van Delft de hele wereld vinden. De stad had immers vele connecties met onze koloniën. In de eerste plaats natuurlijk via de VOC, die tal van stadgenoten aan de voorname grachten rijkdom bracht. Daarna hield in de 19e eeuw de opleiding tot koloniale ambtenaren achter de gevel van Oude Delft 69 de banden warm met ‘onze’ Gordel van Smaragd. Lees hier meer....
Het smalle hoge monument uit 1898 is een wat ongewone eend in de bijt van de Oude Delft. Bijna was het dertig jaar later alweer afgebroken. Met dat doel kocht de Technische Hogeschool het in 1923 aan omdat ze plannen hadden om op het woonblok tussen de Poppesteeg en de Smitsteeg in een nieuw hoofdkantoor te bouwen. Dat is er nooit van gekomen, dus staat het nog fier overeind. Volgens geruchten zou het huis ook gediend hebben als pied a terre bij amoureuze avonturen van Prins Hendrik. Lees hier meer....
Vanaf de bovenverdieping van deze herberg schilderde Vermeer zijn bekende Gezicht op Delft. De uitbater van dit etablissement vervulde eeuwenlang een spilfunctie in het trekvaart-verkeer van en naar Rotterdam, tot de trein halverwege de 19e eeuw roet in het eten gooide. Met zijn Cromme lijntje probeerde de herbergier nog een spaak in het wiel te steken, maar dat mocht niet baten. De herberg ging in vlammen op en stierf na herbouw een langzame dood als buurtkroeg, tot het bouwwerk vijftig jaar geleden definitief werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe buurt Delftzicht. Lees hier meer....
 |
 |
Sommige huizen bewaren een speciaal oorlogsgeheim: ze hadden Joodse bewoners, onderduikers of waren bolwerken van verzetsactiviteiten of nationaal-socialistische propaganda. De verhalen van deze adressen hebben we voor u op een rijtje gezet. Daarbij kunt u ook het verslag lezen van het onderzoek naar de roof en teruggave van Joods huizen- en grondbezit in Delft dat Ingrid van der Vlis en Kees van der Wiel in 2022 verrichtten in opdracht van de Gemeenteraad. Lees hier meer....
Tegenwoordig hangen oude meesters bijna alleen nog in musea of bij miljonairs in Abu Dhabi aan de muur. In vroeger eeuwen hingen veel Delftse huizen er vol mee. Bij menige huizengeschiedenis loop je ze tegen het lijf. En dat alleen maar omdat vanwege hulpeloos achtergebleven weesjes de inboedel beschreven is of omdat de eigenaar ze wegens rampspoed onverwachts te gelde moest maken. Zie de verwijzingen naar 15 adressen vol plaatjes en verhalen over oude meesters. Lees hier meer....
Door veel ‘kenners’ wordt elk oud grachtenpand in Delft graag uitgemaakt voor een vroegere bierbrouwerij. Nu was bier brouwen in de middeleeuwen ooit een activiteit die in bijna elk huishouden bedreven werd. Dan klopt de bewering dus wel. Maar al snel werd er in de stad veel meer bier gebrouwen dan de inwoners zelf ooit konden opdrinken. Lees hier meer....
De naam van deze website is afgeleid van de titel van het proefschrift 'Achter de Gevels van Delft' van Thera Wijsenbeek-Olthuis (1946-2010). Haar proefschrift uit 1987 - gebaseerd op een onderzoek naar 300 nalatenschappen van Delftenaren uit alle sociale lagen uit de achttiende eeuw - is alom geroemd vanwege haar baanbrekende nieuwe aanpak. Lees hier meer......
Recent geplaatst:
