Huisgenoten uit een ver verleden
Het
verhaal achter oude Delftse huizen en hun bewoners
Achter
de gevels van oude huizen gaan historische verhalen schuil.
Op deze
website worden de interessante, onthullende, leuke of soms
treurige
geschiedenissen over Delftse panden en pandjes verzameld.
Tot nu toe
zijn dat er meer dan 200.
De verhalen worden geschreven door
de huiseigenaren of andere geďnteresseerden. Zij doen
archiefonderzoek naar vroegere eigenaren en bewoners. Veel
aspecten van
het leven zoals het vroeger was passeren daarbij de revue.
Er zijn
vrolijke en amusante feiten, maar ook de treurige kant van
ziekte en
dood, kindersterfte, analfabetisme, economische neergang,
komt voorbij.
Achter de gevels van
Delft is onderdeel van 
Op dinsdag 19 september vertelt Aad van Tongeren op https://www.omroepdelft.nl/radio (11.05 uur, herhaling 18.05 uur) een verhaal over Choorstraat 9 - De Diamanten Ring, logeeradres van de moordenaar van Willem van Oranje.
Het verhaal dat Els Emeis op 5 september vertelde over Molenstraat 26-28 - Met een rente voor ‘sijns kints onderhoud’. Dit verhaal (en eerdere verhalen) kunt u hier terugluisteren.
De
rode stippen geven de huizen aan waarvan de geschiedenis is
uitgezocht. Klik op de kaart voor een vergroting.
Achter de gevels was samen met Delfia Batavorum aanwezig op de Open Monumentendagen met een stand in het Stadhuis. Ook burgemeester Marja van Bijsterveldt kwam een kijkje nemen bij onze stand.
Een kleine drie eeuwen geleden bouwden de
molenaars van molen De Roos een woning rond de molen en de
stadswal,
die zij al snel uitbreidden met een aantal aanbouwen, waaronder
een
knechtenhuis. Op den duur drukte de zware stenen molen echter
zodanig
op de bebouwing aan de noordkant dat dat deel na 200 jaar moest
worden
afgebroken. In plaats daarvan kwam in 1930 een nieuw pakhuis.
Sinds er
treinen recht onder de molen door een tunnel denderen heeft het
hele
huis definitief haar woonfunctie verloren. Lees
hier meer...
Dinsdagavond 26 september organiseert Delfia Batavorum een avond waarop Achterdegevels een kijkje geeft achter de schermen van vijftien jaar huizenonderzoek in Delft. Wat heeft de website te bieden? Hoe gaat de begeleiding bij het onderzoek en presentatie van de resultaten in zijn werk? Wat zijn de ervaringen van de deelnemers?
We willen deze avond ook stilstaan bij de vraag wat huizen- en bewonersonderzoek in de archieven kan bijdragen aan de stadsgeschiedenis en bouwhistorisch en archeologisch onderzoek in Delft. Onder meer stadshistoricus Gerrit Verhoeven, bouwhistoricus Gertjan van der Harst, Brenda Hooiveld, beleidsadviseur Erfgoed Delft en Wido Quist, restauratie-architect en docent TU Delft, gaan hier onder leiding van Theo Thomassen over in discussie.
Verder staat deze avond ter discussie in hoeverre het wenselijk en mogelijk is prioriteiten te stellen welke huizen (of thema’s) bij voorrang uit te zoeken.
Aanmelden voor deze bijeenkomst kan via https://forms.gle/Uxpz6fBmcZJJTztB7
- Wanneer: 26 september 2023
- Waar: Lutherse Kerk Noordeinde 4 Delft
- Tijdstip: 20:00 - 22:00 uur
Eind 2021 heeft Archeologie Delft in de Huyterstraat de fundamenten opgegraven van een twee eeuwen geleden afgebroken huis met een beerput vol vondsten. Speurwerk in de archieven maakte mogelijk te achterhalen van wie die scherven uit de 17e en 18e eeuw zijn geweest. Lees hier meer...
Niet alleen vandaag, maar ook in het verleden kun je achter de gevels van Delft de hele wereld vinden. De stad had immers vele connecties met onze koloniën. In de eerste plaats natuurlijk via de VOC, die tal van stadgenoten aan de voorname grachten rijkdom bracht. Daarna hield in de 19e eeuw de opleiding tot koloniale ambtenaren achter de gevel van Oude Delft 69 de banden warm met ‘onze’ Gordel van Smaragd. Lees hier meer....
Het smalle hoge monument uit 1898 is een wat ongewone eend in de bijt van de Oude Delft. Bijna was het dertig jaar later alweer afgebroken. Met dat doel kocht de Technische Hogeschool het in 1923 aan omdat ze plannen hadden om op het woonblok tussen de Poppesteeg en de Smitsteeg in een nieuw hoofdkantoor te bouwen. Dat is er nooit van gekomen, dus staat het nog fier overeind. Volgens geruchten zou het huis ook gediend hebben als pied a terre bij amoureuze avonturen van Prins Hendrik. Lees hier meer....
Vanaf de bovenverdieping van deze herberg schilderde Vermeer zijn bekende Gezicht op Delft. De uitbater van dit etablissement vervulde eeuwenlang een spilfunctie in het trekvaart-verkeer van en naar Rotterdam, tot de trein halverwege de 19e eeuw roet in het eten gooide. Met zijn Cromme lijntje probeerde de herbergier nog een spaak in het wiel te steken, maar dat mocht niet baten. De herberg ging in vlammen op en stierf na herbouw een langzame dood als buurtkroeg, tot het bouwwerk vijftig jaar geleden definitief werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe buurt Delftzicht. Lees hier meer....
 |
 |
Sommige huizen bewaren een speciaal oorlogsgeheim: ze hadden Joodse bewoners, onderduikers of waren bolwerken van verzetsactiviteiten of nationaal-socialistische propaganda. De verhalen van deze adressen hebben we voor u op een rijtje gezet. Daarbij kunt u ook het verslag lezen van het onderzoek naar de roof en teruggave van Joods huizen- en grondbezit in Delft dat Ingrid van der Vlis en Kees van der Wiel in 2022 verrichtten in opdracht van de Gemeenteraad. Lees hier meer....
De legende wil dat in dit hoekpand bij de Bijbelbrug op de Markt in 1477 de eerste ‘Delftse Bijbel’ gedrukt zou zijn. Het is jammer, maar voor dit verhaal lijkt helaas geen enkel bewijs te vinden. Pas halverwege de 17e eeuw nam hier een boekdrukker zijn intrek, die het pand de naam “Inden Bijbel” later “Beslagen Bijbel” gaf. In 1880 opende banketbakkerij Van Leeuwen hier haar deuren en 124 jaar later deed de familie de zaak definitief dicht. Lees hier meer....
Achter de grote gemeenschappelijke gevel van Koornmarkt 20 gaan twee voormalige brouwerijen schuil: 'Den Witten Eenhoorn' en 'De Halve Maen mette Croon’. De gevel werd in de 19e eeuw in twee fasen gebouwd door de lakenfabrikanten Maas Geesteranus die achter hun huis aan de Huyterstraat tot 1870 een fabriek hadden. Het rechter deel van de gevel kwam er overigens pas toen de fabriek in 1870 opgeheven was. Tussen 1920 en 1965 werd het dubbele pand een bolwerk van de mannenbroeders van Abraham Kuyper, met een gereformeerd bejaardentehuis tussen twee domineeswoningen (en scholen met de Bijbel op het oude fabrieksterrein erachter). Lees hier meer....
Tot 1941 stond aan het pleintje op de Boterbrug achter het grote winkelpand van Bervoets (nu Halfords) een café, genaamd “De Brug”, dat zich in grote populariteit mocht verheugen van heren corps-studenten. Het in 1597 gebouwde pand werd voor de sloop een kwart eeuw lang uitgebaat door de weduwe Johanna de Wilde-Schmitz, die onder de studenten de koosnaam 'het Vinkenmoedertje' had. Lees hier meer....
Het winkelpand op de hoek van de Jacob Gerritstraat en de Kromstraat is in 1933 gebouwd voor de kruideniersketen Simon de Wit. Ooit stonden op deze plek twee huizen. Eén met een bijzondere ‘Vlaamse’ gevel ‘daer vuitsteeckt de Roode Leeu’ en de ander op de hoek de ‘Vergulde Spijckerboor’. Vanaf 1630 werden beide panden verenigd onder de naam ‘Roo Berrij’. In de 18e eeuw zat hier een ‘negotie van coffij en thee’ en voor de sloop in 1933 een eeuw lang een koek- en banketbakkerszaak, genaamd ‘De Confiseur’. Lees hier meer....
Wolf Erschler en Henriëtte Spits waren in de jaren ’30 de eerste bewoners van het toen nieuwgebouwde dubbele huis Fransen van de Puttestraat 51/53. Als Joden moesten ze in de oorlog onderduiken. De agent die hen op oudjaar 1942 op hun schuiladres oppakte nam de intrek in hun woning, die opgekocht werd door een NSB’er. Ondertussen waren Wolf en Henriëtte in Auschwitz al vermoord. Na de oorlog moest de broer van Henriëtte hemel en aarde bewegen om het huis weer in handen van de erfgenamen te krijgen. Lees hier meer...
Vlamingstraat 40 is de laatste bijdrage van de onlangs overleden Corrie den Hengst aan deze website. Het weinig opvallende 19e-eeuwse grachtenhuis is tegenwoordig een trekpleister voor toeristen, sinds het Rijksmuseum het poortje ernaast officieel heeft aangewezen als de meest waarschijnlijke plek van het “Straatje” van Vermeer. Op deze plek stond toen een heel ander huis van Josijntje Jans, de weduwe van een servetwerker, dat overigens op het schilderij ook niet te zien is (zie daarvoor bij Vlamingstraat 42). Lees hier meer....
Het huis met de luifel aan de Lange Geer 28 is in 1935 na veel gedoe gerestaureerd en nog mooier gemaakt dan het was. Eeuwenlang had het pand een dubbelganger met een nog mooiere en hogere gevel van het huis ernaast op nummer 24/26. De twee panden hebben samen een bewogen geschiedenis. Ooit waren ze samen een brouwerij, vervolgens kantoor en pakhuis van de West-Indische Compagnie en daarna de succesvolle plateelbakkerij “de Metaale Pot". In de 19e eeuw zat er ruim honderd jaar een blokmakerij die scheepsbenodigdheden vervaardigde. Pas kort voor de restauratie zijn de twee huizen voorgoed van elkaar gescheiden. Lees hier meer....
Begin 18e eeuw woonde in Vlamingstraat 36 een rijke slager met een grote collectie schilderijen uit de Gouden Eeuw en een slechte relatie met zijn eerste vrouw. Achter het huis was een stal en wagenhuis waarin een notaris en meerdere generaties vleeshouwers koeien hadden staan. Rond 1900 werd het een timmerwerkplaats en ging het huis in de verhuur. Lees hier meer.....
Achter deze weinig opvallende gevel op de kop van het Achterom, gaat een van de oudste huizen van Delft schuil dat deels nog dateert van voor de grote stadsbrand van 1536. Vlak naast de voormalige Rotterdamsepoort was het eeuwenlang een ankerplaats voor beurtschippers en zeilmakers. Lees hier meer.....
Achter de gevels van de huidige snoepwinkel op de Oude Langendijk zat ooit 130 jaar lang de manufacturenhandel Jenje. In een eerder verleden woonden in de Vijf Ringen geen sporthelden, maar wel een chirurgijn die met harnas en geweer de Beeldenstorm te lijf ging, een stuurman van de VOC die bij thuiskomst uit Indië een baby aantrof en zag dat zijn vrouw daarbij in het kraambed was overleden, en een stadsbeiaardier wiens vrouw het niet langer bij hem kon uithouden. Lees hier meer.....
Tot vijftig jaar geleden zat in deze souvenirwinkel 130 jaar lang een herenmodezaak van de familie Giessen. Achter de gevel gaat een bijzonder monument schuil met een oud souterrain in de kelder en een opkamer met een fraai beschilderd plafond met engeltjes uit de 17e eeuw. Ook de winkelpui is cultureel erfgoed: ze is in 1934 vervaardigd door de design-meubelfabriek Gispen. Het huis is in 1643 grotendeels nieuw gebouwd onder de naam “’t Swaert” door belastingpachter Samuel Outshoorn op de onderverdieping van een ouder huis op deze plek dat de “Vergulde Sabel” heette, en in de 16e eeuw de “(Gulden) Pauw”. Lees hier meer.....
Tegenwoordig hangen oude meesters bijna alleen nog in musea of bij miljonairs in Abu Dhabi aan de muur. In vroeger eeuwen hingen veel Delftse huizen er vol mee. Bij menige huizengeschiedenis loop je ze tegen het lijf. En dat alleen maar omdat vanwege hulpeloos achtergebleven weesjes de inboedel beschreven is of omdat de eigenaar ze wegens rampspoed onverwachts te gelde moest maken. Zie de verwijzingen naar 15 adressen vol plaatjes en verhalen over oude meesters. Lees hier meer....
Dit grachtenpand is inmiddels al een eeuw lang een horecazaak. Als Rijksmonument staat het te boek als ‘zwaar gerestaureerd’. Dat slaat op de compleet nieuwe gevel uit 1948, inclusief namaak 17e-eeuwse luifel. Achter die gevel is het huis echter van constructie nog geheel zoals het kort na de grote stadsbrand van 1536 is herbouwd. Aan de creatief getimmerde zolderkap valt de schaarste aan bouwmateriaal uit die tijd nog af te lezen. In de 17e eeuw hing het bomvol mooie schilderijen. Lees hier meer....
Achter de imposante dubbele gevel uit 1790 van Hippolytusbuurt 17 & 19 zitten twee oudere huizen verborgen. In het rechter woonde ooit een jonkvrouw die nog een appeltje te schillen had met Frederik Hendrik; een belastingpachter die een aanslag op zijn leven wist te verijdelen en in beide een notaris, die een financiële chaos achterliet. Verder dreef de broer van bestseller-auteur Nicolaas Beets er een gerenommeerde boekhandel. In de oorlog zorgde een nazi-clubhuis er voor de nodige ophef voor de deur. Lees hier meer....
Vlamingstraat 42, een groot en nogal deftig uitziend huis dat omstreeks 1875 werd gebouwd, lijkt in niets op zijn beroemde voorganger, het pand met steeg ernaast dat bekend werd als “het straatje van Vermeer”. De kunsthistoricus Frans Grijzenhout wist het een paar jaar geleden zeker: dit was de plek van het ietwat bouwvallig uitziende woonhuis, dat Johannes Vermeer schilderde zonder ergens op het schilderij te noteren waar het stond. Maar een aanwijzing was er wel: voor Vermeer was het bekend terrein, want zijn tante Ariaentje woonde er. Misschien was zij degene die op het schilderij in de deuropening zit met een herstelwerkje onder handen. Op de stoep spelen kinderen.
In het huis van nu wonen ook weer kinderen, die op straat spelen. Voor de passerende toeristen is dat niet genoeg. Die kijken altijd een beetje teleurgesteld, als ze op deze plek niets meer van het schilderij herkennen. Lees hier meer....
Door veel ‘kenners’ wordt elk oud grachtenpand in Delft graag uitgemaakt voor een vroegere bierbrouwerij. Nu was bier brouwen in de middeleeuwen ooit een activiteit die in bijna elk huishouden bedreven werd. Dan klopt de bewering dus wel. Maar al snel werd er in de stad veel meer bier gebrouwen dan de inwoners zelf ooit konden opdrinken. Lees hier meer....
De naam van deze website is afgeleid van de titel van het proefschrift 'Achter de Gevels van Delft' van Thera Wijsenbeek-Olthuis (1946-2010). Haar proefschrift uit 1987 - gebaseerd op een onderzoek naar 300 nalatenschappen van Delftenaren uit alle sociale lagen uit de achttiende eeuw - is alom geroemd vanwege haar baanbrekende nieuwe aanpak. Lees hier meer......
Recent geplaatst:
